Trẻ bị tiêu chảy do các nguyên nhân khác nhau thường bị trầm trọng hơn do tình trang bất dung nạp đường Lactose thứ phát. Nếu không được khắc phục sớm, tình trạng này có thể dẫn tới hậu quả không tốt cho trẻ như suy dinh dưỡng, còi xương, chậm lớn,…
Tình trạng bất dung nạp đường lactose và hậu quả
Là tình trạng cơ thể thiếu men Lactose để tiêu hóa đường Lactose có trong sữa mẹ và các sữa công thức. Lactose là nguồn cung cấp đường glucose cho sự hoạt động của não và cơ thể, làm phân mềm, tạo sự vượt trội của những vi khuẩn có lợi giúp cho sự phát triển hệ miễn dịch và tiêu hoá trong cơ thể trẻ. Men lactose ở màng ruột là men tiêu hoá biến đường lactose trở thành đường glucose.
Tình trạng bất dung nạp đường Lactose có thể do bẩm sinh hoặc do tiêu chảy bởi các nguyên nhân khác gây nên.
Một số trẻ em ngay sau khi sinh ra đã thiếu men Lactose, nhưng rất hiếm gặp, chỉ 1 trong số 1000 trẻ. Đây là thiếu Lactose bẩm sinh.
Khi trẻ bị tiêu chảy, niêm mạc thành ruột bị tổn thương bởi vi khuẩn,virút hoặc độc tố của chúng làm mất đi men Lactose. Do thiếu men Lactose làm đường Lactose không tiêu hoá được trong ruột gây bất dung nạp Lactose. Đường Lactose không được tiêu hoá sẽ ứ đọng lại trong ruột, hút nước làm tiêu chảy tăng thêm và kéo dài. Trường hợp này gọi là thiếu Lactase thứ phát. Bất dung nạp đường Lactose thứ phát thường kéo dài trong 1-2 tuần, nhất là ở trẻ tiêu chảy kéo dài. Hậu quả là trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, kém ăn cộng thêm tập quán kiêng ăn làm chậm hồi phục niêm mạc ruột. Bất dung nạp đường Lactose có thể gặp trong những trường hợp tiêu chảy do nhiễm vi khuẩn, virus đặc biệt tiêu chảy do Rota virus, dị ứng sữa bò… là những bệnh lý rất thường xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi.
Thống kê cho thấy có khoảng 50% -70% trẻ tiêu chảy nặng nhập viện có biểu hiện bất dung nạp đường Lactose.
Nhận biết việc trẻ bị bất dung nạp đường lactose
Các bà mẹ có thể nhận biết được bất dung nạp đường Lactose ở trẻ bị tiêu chảy khi cho trẻ ăn sữa công thức bình thường trẻ bị nôn, đầy hơi, không muốn ăn, quấy khóc, tiêu chảy tăng lên, phân lỏng toàn nước chua hoặc có bọt, hậu môn đỏ. Khi cho trẻ ăn sữa không có lactose, các triệu chứng trên giảm rõ rệt, tiêu chảy cầm, phân đặc và giảm độ chua, trẻ chịu ăn và mau chóng khỏi tiêu chảy.
Làm gì khi trẻ bị bất dung nạp đường lactose
Vì những hậu quả của tiêu chảy do không dung nạp đường lactose, các bà mẹ cần phải khắc phục tình trạng này sớm nhất có thể và nuôi trẻ đúng cách khi trẻ bị tiêu chảy.
Đối với trẻ bú mẹ, vẫn phải tiếp tục cho trẻ bú, không được kiêng ăn cho trẻ. tập quán kiêng ăn, giảm ăn là nguy cơ gây kéo dài tiêu chảy và suy dinh dưỡng cho trẻ. Sữa mẹ là thức ăn thích hợp sau khi điều trị bằng Oresol cho trẻ bị bất dung nạp lactose do tiêu chảy, lactose trong sữa mẹ vẫn được tiếu hoá hấp thu khi thiếu men lactose ruột. Sữa mẹ có đầy đủ các dưỡng chất giúp trẻ nhanh phục hồi trong tiêu chảy. Các yếu tố miễn dịch phong phú trong sữa mẹ giúp tăng cường bảo vệ miễn dịch, bao gồm cả miễn dịch niêm mạc ruột. Các nucleotides có trong sữa mẹ cũng có tác dụng giúp tái tạo niêm mạc ruột tổn thương trong nhiễm trùng. Các bằng chứng từ lâm sàng cho thấy trẻ bú mẹ khi bị tiêu chảy có số lần đi ngoài giảm hơn so với các trẻ tiếp tục bú sữa bò thông thường. Trẻ ăn bổ xung vẫn tiếp tuc chế độ thức ăn bổ xung bình thường với các thành phần dễ tiêu hoá như cháo gạo, bột gạo, thịt nạc, sữa chua…
Nếu trẻ đang dùng sữa công thức thông thường, hoặc trong trường hợp trẻ nhỏ dưới 3 tháng, bị tiêu chảy kéo dài, hoặc trẻ có biểu hiện suy dinh dưỡng, có thể dùng các loại sữa không có đường lactose. Thành phần đường có thể là maltodextrin hoặc hỗn hợp đường đa có áp lực thẩm thấu thấp. Các thành phần đường này đã được chứng minh trên lâm sàng giúp trẻ tăng cân tốt hơn và phục hồi đường ruột nhanh hơn.
Cuối cùng, các bà mẹ cần nhớ khi trẻ bị tiêu chảy cần phải điều trị nguyên nhân gây bệnh và khắc phục hậu quả càng sớm càng tốt. Điều trị muộn là một lý do kiến trẻ hay bị bất dung nạp đường lactose thứ phát, nên phòng ngừa là rất quan trọng.
Cách xử trí khi trẻ bị tiêu chảy:
– Điều trị nguyên nhân gây tiêu chảy bằng các thuốc đặc hiệu. Bổ sung điện giải bằng Oresol.
– Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tiêu chảy kéo dài và tình trạng bất dung nạp đường lactose bằng cách uống men vi sinh. Men vi sinh sẽ giúp bé:
+ Tiêu hóa nhanh chóng lượng đường Lactose còn ứ đọng trong ruột và được nạp mới vào của sữa và thực phẩm. Điều này giúp bé nhanh chóng cầm tiêu chảy, tránh được hậu quả gây suy dinh dưỡng và kém ăn do tiêu chảy.
+ Bổ sung vi khuẩn có ích làm cân bằng hệ vi khuẩn đường tiêu hóa, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại trong đường ruôt, hỗ trợ với các thuốc đặc hiệu giúp tăng cường sức khỏe đường tiêu hóa.
+ Giúp bé ăn ngon miệng, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, tăng cường hấp thu dưỡng chất, tăng cường hệ miễn dịch.
Tiêu chuẩn chọn men vi sinh tốt, mang lại hiệu quả cao là:
+ Men vi sinh cần chứa đồng thời 2 thành phần là vi khuẩn có lợi (Probiotics) và chất xơ hòa tan dạng dạng Fructose-Oligosaccharide, gọi tắt là FOS (Prebiotics). Prebiotics là nguồn thức ăn hữu ích cho Probiotics, điều này giúp cho bé tiêu hóa tối đa thức ăn, hấp thu hoàn toàn dinh dưỡng và chống táo bón hiệu quả.
+ Được bào chế theo công nghệ hiện đại nhất là công nghệ bào chế thứ 4 (Còn gọi là Duolac TM) giúp Probiotics được bảo vệ an toàn trong quá trình bảo quản và di chuyển qua dạ dày, dịch mật . Vì vậy, chúng được hấp thu hoàn toàn và phát huy tác dụng mạnh nhất.
+ Men vi sinh là những vi khuẩn có lợi được phân lập từ tự nhiên như thực phẩm (sữa chua, kim chi Hàn Quốc,…), giúp cho cơ thể trẻ dễ dàng tiếp nhận tối đa.
Khi trẻ có hiện tượng bất dung nạp đường lactose, giải pháp dinh dưỡng tối ưu với lựa chọn sữa hợp lý sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục.
Độc giả có thể gửi câu hỏi liên quan đến dinh dưỡng cho bé về hòm thư: bslethihai@bekhoemevui.vn để được Thạc sĩ. Lê Thị Hải tư vấn, giải đáp hoặc gọi 1900 1259 – 0439 960 886 để được các chuyên gia tư vấn về bệnh lý và sản phẩm (miễn phí).
